หน้าเว็บ

04 กุมภาพันธ์ 2552

สุภาษิตคำกลอนโลกนิติ

ขอนิพนธ์พจนาปกาสิต พอเตือนจิตพวกเราชาวสยาม
เพื่อบังเกิดโกศลพ้นความทราม เหมือนครูตามคอยเตือนอาตมา
ถ้าเกลียดชั่วกลัวยากอยากดีงาม อย่าปล่อยตามโทสะจริตคิดอิจฉา
อย่าเชื่อดายตายเปล่ากล่าวนินทา อย่ามุสาเสียดส่อยกยอตน
อย่าปากบอนค่อนแค่นข่มขี่เขา อย่าหาญห้าวอึงอ้างกลางถนน
อย่าหลงลิ้นลมล่อทรชน อย่าซุกซนเสพสู่สำนักพาล
อย่าสูบฝิ่นกินกัญชาสุราอุ อย่าเดือดดุด่าตีราวีท่าน
อย่าหลงเล่ห์เลยเพลินเมินการงาน อย่าฮึกหาญเหิมว่าญาติชาติตระกูล
อย่าลักฉ้อตอแหลแชเข้าบ่อน อย่าสุกก่อนห่ามหาพากันวุ่น
อย่าขืนแข่งเคียงคู่ผู้มีบุญ อย่าหลู่คุณท่านที่มีคุณมา
อย่าดื้อเสือกเดาสวดอวดรู้เห็น อย่าชั่วเช่นเชื่อผิดชาติมิจฉา
อย่ากลัวนักมักถอยน้อยศักดา อย่ากล้านักมักพาชีวาปลง
อย่าสวยนักมักหมองต้องคำฉิน อย่าเหงานักมักสิ้นสติหลง
อย่าชะล่านักมักยับทับทุกข์ลง อย่าสุกนักมักคงจะแกนงอม
อย่าเริงนักลางจะแตกแหลกสลาย อย่าทุกข์นักมักกายจะเผือดผอม
อย่าเศร้านักมักตรมอารมณ์ตรอม อย่ามั่วนักมักมอมด้วยความเมา
อย่าซื่อนักมักเสียด้วยคนคด อย่าเซ่อนักมักหมดเกลี้ยงกระเป๋า
อย่ารักนักมักขวิดผิดไม่เบา อย่าโกงเขาเขาคงแค้นแทนทำลาย
อย่าพลอดพล่อยทุกข์ทนคำรณฤทธิ์ จะต้องผิดเพราะปากยากฉิบหาย
อย่าโง่งอนสอนลำบากยากจนตาย ต้องพากายอดโซเพราะโง่งม
อย่าหุนหันหวนฮึกค่อยตรึกตรา อย่าแล่นนักมักถลาไถลล้ม
อย่าพกนุ่นหมุนลิ่วปลิวตามลม จะต้องจมทับภัยเพราะใจเบา
จงเร่งเพียรเรียนช่วยประกอบทรัพย์ ไว้สำหรับกายาอย่าขาดเหย้า
ด้วยคืนวันนั้นหนอไม่รอเรา จนแล้วเจ้าใครจะนับกลับนินทา
ถ้ารักดีหนีตนให้พ้นชั่ว ถ้ารักตัวเร่งห่างทางมิจฉา
ถ้าจะดีดีไว้ในอุรา มิควรออกนอกหน้าให้คนยล
ถ้าจะกลัวกลัวผิดคิดละล้าง ถ้าจะกล้ากล้าสร้างทางกุศล
ถ้าจะสู้สู้ชนะจึงประจญ ถ้าจะหนีหนีให้พ้นหมู่คนพาล
ถ้าจะตรงคงซื่อสัตย์สุจริต ถ้าจะคดคดคิดเมื่อเขาผลาญ
ถ้าเขาโกงโกงแก้ไปตามการ ถ้าจะรักรักท่านที่เมตตา
ถ้าจะบังบังให้ลับจับให้มั่น ถ้าจะคั้นคั้นให้ตายวายสังขาร์
ถ้าจะแก้แก้ให้ใสหายสงกา ถ้าจะหมายหมายตาให้แน่นอน
ถ้าจะรู้รู้สิ่งใดรู้ให้จริง อย่าทำโง่แกมหยิ่งนิ่งฟังสอน
จะเกิดศรีปรีชาสถาพร ถึงจะจรจากสถานท่านคงชู
ถ้าจะคมคมซ่อนใส่ฝักฝัง ถ้าจะเชื่อเชื่อฟังไว้สองหู
ถ้าจะดูดูให้เห็นคงเป็นครู ถ้าจะซื่อซื่อสู้สนองคุณ
ถ้าเป็นงูงูเห่าตลอดหาง อย่าเยี่ยงอย่างงูปลาพาสถุล
ถ้าจะสุกสุกให้งามตามตระกูล ถ้าดิบบ้างข้างจะขุ่นระคายอาย
ถ้าเกลียดคูถคูถตามเกลียดความปะ ถ้ามักความความปะทะถึงฉิบหาย
ถ้ามักไข้ไข้หนักขี้มักตาย เป็นชาติชายหมิ่นชายจะอายคน
ถ้าคบมิตรเร่งคิดรู้ระยะ ฉวยไปปะชาติอัปรีย์ไม่มีผล
ถ้าจะคบคบค้าสาธุชน จึงจะพ้นพาลาเพราะหารือ
ถ้าจะตรึกข้อแค้นแม้นความขำ ไว้ในจิตคิดอำอย่าให้อื้อ
แต่คำขานหวานกับคนบันลือ จึงขึ้นชื่อชมชี้ว่าปรีชา
หนึ่งอย่าไว้ใจทางวางใจคน จะต้องจนใจเราคราวหนึ่งหนา
คนทุกวันมันไม่คิดอนิจจา หวังแต่ได้ไม่เมตตาเลยจริงจริง
อนึ่งน้ำล้ำเหลือทะเลลึก พอจะนึกหยั่งได้ด้วยสายดิ่ง
แต่น้ำใจมนุษย์สุดอ้างอิง ยิ่งลึกยิ่งเหลือหยั่งอยู่ข้างใน
หนึ่งวิถีที่ค้อมร้อยอ้อมคด ก็พอจดจำหมายหายสงสัย
แต่จิตคดหมดคิดคะเนใจ บ่ห่อนให้เราเห็นเช่นหนทาง
อนึ่งมิตรชิดชอบเมื่อยามสุข สรวลสนุกสอพลอเต็มหอห้าง
แต่เมื่อเข็ญยามคับจวนอับปาง ถึงจะมีที่จะห่างนัยนา
อนึ่งเช่นคนชังหวังจับโทษ คะเนถึงกึ่งโกฏิก็เกือบกว่า
แต่คนรักภักดีมีเมตตา ถึงจะมีที่จะหาก็ยากครัน
หนึ่งลมแดงหรือจะแรงเท่าลมปาก เชื่อคำยากอย่านิยมว่าคมสัน
แต่ผีหลอกช่างผีตามทีมัน คนเหมือนกันหลอกกันเองน่าเกรงนัก
หนึ่งเหล่าพาลสันดานสู่ทางหยาบ ประพฤติบาปชั่วร้ายใจผลันผลุน
จะคบไหนเลือกให้ได้ทางบุญ จะช่วยจุนตนไซร้ให้สบาย
หนึ่งประกอบการใดตรองให้ทั่ว เสมอตัวกลัวผิดจึงคิดหนี
เสมอหรือหนึ่งโสดประโยชน์มี ก็ควรที่ทำเกิดเถิดลาภา
อนึ่งหอมจุลจันทน์คันธรส ย่อมปรากฏอยู่เมื่อยังติดมังสา
อันความดีมีกลิ่นอันโอชา หอมตลอดโลกาตลบกาย
อนึ่งเปื้อนกลิ่นเหม็นเช่นมูตรคูถ ถ้าล้างขูดเช็ดถูสิ้นแล้วกลิ่นหาย
ถ้าเหม็นชั่วติดตัวจนวันตาย ชีวาวายเลยตกนรกจม
หนึ่งปลาร้าคาหุ้มชุ่มกลิ่นฉุน อบอากูลเกวะละแทรกสะสม
ดุจดังชนยลผิดคิดนิยม จำเป็นจมทุกข์รุมเพิ่มสุมกาย
หนึ่งใบพล้อห่อหุ้มกฤษณา เสน่หาหวลหอมบ่ห่อนหาย
ดังเช่นผู้สู่สถิตบัณฑิตชาย เสวยสุขสืบสายสิ้นกาลนาน
ผลมะเดื่อเมื่อห่ามอร่ามศรี ภายในมีหมู่หนอนบ่อนเบียนผลาญ
ดุจเช่นคนทรชนคนจัณฑาล พิรุธพาลพิษร้ายอยู่ภายใน
หนึ่งยางขาวขนควรชวนชื่นชี้ สะอาดดีดูงามตามนิสัย
แต่กินปลาฆ่ากันทุกวันไป ดูดุจใจเช่นมันหมู่มารยา
หนึ่งนกแร้งร่างกายร้ายรุงรัง เลี้ยงชีวังมิได้เป็นเช่นมิจฉา
เสมอเหมือนเมธีผู้ปรีชา ท่านศรัทธาสู่ธรรมควรดำเนิน
อนึ่งขนุนหนามหนาน่าสยด ภายรสโอชะควรระเสริญ
แท้ที่ท่านกลั่นสร้างทางเจริญ พลอดก็เพลินแต่ไม่พลั้งทั้งจริงดี
หนึ่งอินจันกลิ่นหวลชวนฉันทะ แต่รสะร้ายกาจเผื่อนฝาดจี๋
ดังเช่นชนชั่วช้าชาติกาลี กายวจีหวานจริตใจผิดคน
อนึ่งกบเกิดในใต้กอบัว ไม่เกลือกกลั้วเกสรแต่สักหน
เหล่าเรณูอยู่ห่างต่างตำบล เสพจงกลเกสรขจรขจาย
หนึ่งน้ำค้างขังในใบบัวบาน สุริย์ฉานส่องแสงแห้งเหือดหาย
ประสาทพรสอนพาลป่วยการกาย พยัคฆ์ร้ายฤาจะลาพนาดร
หนึ่งประสบพาลาวิสาสะ ด้วยธรรมะสวนังนำสั่งสอน
เหมือนมณีมีค่าให้วานร มิทันจรก็กระจายทำลายคุณ
หนึ่งสำเนียงเครื่องสังเกตเพศภาษา กิริยาบอกอุบาทชาติสถุล
ส่อให้เห็นเช่นวงศ์พงศ์ประยูร เชื้อสกุลผู้ดีมีศักดา
ชนิดมิตรมีสองเราต้องรู้ หนึ่งคือผู้ทรชนคนมิจฉา
หนึ่งนักปราชญ์ราชกวีมีปัญญา ทราบวิสัยจึงวิสาสมาคม
อนึ่งประสบคบหาปาปะมิตร จะร้อนจิตจากประโยชน์โทษรุมถม
สาวากะเวไนยใคร่นิยม จะอุดมเพราะได้สดับดี
หนึ่งคบกาพาเตี้ยเสียประยูร พลอยสกุลหงส์เสื่อมรัศมี
เสวนะอกุศลคนอัปรีย์ สูญทั้งศีลสิ้นทั้งศรีเสื่อมทั้งศักดิ์
อันบรรดายาขมข่มขืนจิต แต่ประสิทธิ์ล้างโศกโรคร้ายหมด
ดุจดังกับสาสนะพระสุคต ได้ดื่มรสดับร้อนราคะดี
หนึ่งรู้น้อยนึกว่าข้าประเสริฐ กลกำเนิดมัณฑกะในสระศรี
ห่อนประสบสมุทรไทยใหญ่ยาวรี นึกว่าน้ำหนองมีเหลือประมาณ
หนึ่งรักกันถึงจะร้างไปต่างแดน เสมอแม้นร่วมหมู่อยู่กับบ้าน
ถ้าชังกันถึงหอเคียงต่อชาน เหมือนสถานต่างสุธาขอบฟ้าบัง
หนึ่งรูปร้ายใฝ่ฝันกลั่นเกลาทรง ขี้ขลาดคงอวดกล้าวิชาขลัง
ทรชนคนโฉดโอดอึงดัง ประสาทสอนสั่งกวีไม่มีอาย
ชาติมิจฉาพาลำอย่าทำคุณ อย่าหยิบทุนทรัพย์ยื่นหย่อนขยาย
พออ้วนพีมีพิษคิดอุบาย ล่อทำลายคุณล้างอย่าวางใจ
อนึ่งพาลอย่าเสพสนิทชิด มิใช่มิตรอย่ามักร่วมรักใคร่
เมื่อถลำพล้ำถลาเวลาใด มันสาวไส้ส่อซ้ำในท่ามกลาง
หนึ่งพิษงูอยู่เขี้ยวควรสยอง แมลงป่องพิษมีที่ปลายหาง
ทุจริตมีพิษทั่วสรรพางค์ ใครหลงลิ้นล่อล้างด้วยลมพาล
หนึ่งนาคีมีเดชานักหนานัก สงวนศักดิ์สู้เสงี่ยมเจียมสังขาร
แมลงป่องพิษน้อยถ่อยจัณฑาล โอหังหาญชูหางอ้างศักดา
หนึ่งกายเกิดโรคร้อนพอผ่อนถ่าย พยศร้ายเหลือรู้ผู้รักษา
พยัคฆ์หายลายหมดไม่ปะตา กาก็กาคงกาบ่ห่อนกลาย
หนึ่งโทษตัวชั่วเช่นเป็นมหันต์ ก็ป้องกันปิดชิดสนิทหาย
สรรพผิดติดเขาเท่าเม็ดทราย กล่าวกระจายแกล้งประจานพาลนินทา
หนึ่งคนรักมักแกล้งแสดงผล เกิดกังวลสิ่งใดได้ปรึกษา
ถ้าคนชังหวังร้ายป้ายปะทา คิดพยาบาทกันทุกวันไป
อนึ่งท่านที่ดีบริสุทธิ์ ในมนุษย์พอคำนวณนับถ้วนได้
เชื้อทมิฬหินชนคนจัญไร ประมาณไม่รู้หมดเหลือจดจำ
อนึ่งเล่าเหล่าพวกทรพิษ หลายชนิดหนักหนาอย่าถลำ
จะชี้แจงแจ้งจิตอุตส่าห์จำ พิกัดกำหนดไว้อย่าใกล้กลาย
หนึ่งวาจาปราศัยใสใจเชือดคอ มันจ้องจ่อจะพิฆาตไม่ขาดสาย
ข้างหัวหวานก้นเปรี้ยวเลี้ยวทำลาย กัดถลายเมื่อถลำซ้ำประจาน
หนึ่งหน้าซื่อสุจริตแต่จิตคด ดุจกรดยิ่งกริชคิดสังหาร
ทั้งหน้าเนื้อใจเสือเหลือประมาณ ใครหลงลมจมดานกระทั่งดิน
หนึ่งต่อหน้าเคารพนบสุดศอก ภายหลังหลอกลวงขายฉิบหายสิ้น
ทั้งหวานนอกขมในใจทมิฬ ใครหลงลิ้นล้วงตับเหมือนตุ๊กแก
อนึ่งเหล่าเจ้าชู้เกี้ยวผู้หญิง เป้อเย่อหยิ่งยักคอประจ๋อประแจ๋
แต่กิจบ้านการผลตนไม่แล หน่อยก็แชเช่นพาลสันดานโกง
อนึ่งตนจนจริงยิ่งใจหาย สกลกายเป็นกาหน้าเป็นหงส์
พิศนอกนวลแลใสในเป็นโพรง หยิ่งโป้งโล้งยกยศไม่ลดใคร
หนึ่งบางเหล่าเข้าบ่อนนอนสูบฝิ่น ติดปี้ขาหากินตามนิสัย
แค่นเข้าขอฉ้อฉวยไม่ขวยใจ แต่พอได้เป่าปี่ที่ตะเกียง
หนึ่งบางเหล่าเมาสุราหาวิวาท อวดฉลาดเชื้อถากสำรากเสียง
ทะเลาะเหล่าชาวร้านบ้านใกล้เคียง เช่นนี้แท้เที่ยงไพร่ใจเป็นพาล
อนึ่งเห็นเป็นชอบลอบปล้นลัก ดังเสี้ยนปักธรนินทุกถิ่นฐาน
ท่านจับได้ให้พันธนาการ จับประจานจำขังทั้งเจ็บอาย
หนึ่งบางเหล่าเลี้ยงชีวิตทางมิจฉา พิฆาตฆ่าชีพเขาเอาเนื้อขาย
ชั่วไม่คิดอนิจจาหน้าไม่อาย จะไม่ตายแล้วหรือหนอก่อแต่กรรม
อนึ่งแม้นเขมรขาวและลาวใหญ่ ทั้งคนไทยเตี้ยเล็กเจ๊กดำขำ
มิควรคบมักคดไม่คงคำ เจ้าสี่จำพวกนี้ไม่มีตรง
หนึ่งยุคนขุนเขาเหล่าโยธา จะล้างเตียนเลี่ยนตาตามประสงค์
แต่กาลีเหลือที่จะล้างลง เอาทรัพย์ส่งสักเท่าไรไม่หายพาล
หนึ่งขุนเขายาวใหญ่ยิ่งร้อยแสน ไม่หนักแน่นภูวดลเท่าขนห่าน
หนักยิ่งแท้แต่ฉกรรจ์ชาติสันดาน จะทนทานได้แต่ไฟประลัยเอย